PEYGAMBER DÖNEMİNDE KULLANILAN PARA , ALTIN ,GÜMÜŞ , ÖLÇÜ, TARTI

PEYGAMBER HZ MUHAMMED DÖNEMİNDE KULLANILAN PARALAR :

İslâm'dan önce Arabistan'da, İran, Roma, Bizans ve Cenubî Arabistan sikkeleri kullanılıyordu . Altının para birimi dinar ( mıskal), gümüşün dirhem, bakır vb. madenlerden basılan paranın ise fels dir.

İslâm'ın geldiği devrede Arabistan'da aynî mubâdele yanında nakit de biliniyor ve mübâdele vâsıtası olarak kullanılıyordu; ancak burada nakitten maksad daha ziyâde Bizans'tan gelen altın para (dinar) ile İran'dan gelen gümüş para (dirhem)'dır. Piyasada bulunan dirhemler birbirine eşit olmadığı için, Araplar dirhemi sayı ile değil, tartı ile mubâdele ederlerdi. 


Altının para olarak kullanılmayan ziynet ve benzeri çeşitlerinin ağırlık olarak değerlendirilmesinde miskal sözcüğü kullanılırken, Hz. Peyamber ve Hulefa-ı Râşidin döneminde, tedavülde kullanılan altın paraya "dinar" gümüş paraya ise "dirhem" adı verilmiştir. Miskal veya dinar ağırlıklı (vezin) bakımından eşit altın para birimleri olduğu gibi, bunların gümüş para birimi olan dirhemle de, ağırlık bağlantıları bulunmasına özen gösterilmiştir. Hz. Ömer devrinde yapılan para ayarlamasında on dirhemin bir dinar veya bir miskale eşit kabul edilmesi ve bundan sonra da bu orana genellikle dikkat edilmesi, bu iki çeşit paranın birbirine göre ağırlığını gösterir.

Hz Muhammed (sas) ve Hz Ömer devirlerinde yaklaşık bir dinar: on dirhem iken Halife Harunü'r-Reşîd zamanında bir dinar 20-22 dirhem (gümüş)'e denk sayıldı Mu'tasım zamanında bir dinar onbeş dirhem karşılığında geçmeye başladı Böylece dinarla dirhem arasındaki değer oranı günümüze kadar sürekli değişime uğramıştır.

Not: Ca'-fer ibn Ebî Tâlib, Alî ibn Hüseyin'e bu köle mukaabilinde onbin dirhem yâhud bin dînâr vermişti. (o devirde bîr dînârın on dirheme denk olduğunu bildirmektedir.) Buhari,Köle azadı:1

Hz. Ömer hilafetinin sekizinci yılında Ma’kil İbn Yeser’i Basra’ya vali tayin etmişti. Bu zat Basra’da arazi mahsulatı ölçmek için “cerip” denilen bir ölçek ve iki nevi de para ortaya koymuştur. Makrizî’nin beyanına göre bu paralar İran paralarının nakışında ve şeklindeydi. Bazısının üzerinde “elhamdülillah”, bazısının üzerinde “Muhammed Rasulullah” cümlesi yazılıydı. Hz. Osman zamanında da bir para basılmış
ve üzerine “Allahu Ekber” yazılmıştır. Hz. Ali’nin hilafeti sırasında da çeşitli yer ve zamanda sikkeler basılarak üzerine “Bismillahi Rabbî” yazılmıştır. Fakat yukarıda da zikredildiği gibi bunların tamamı bölgesel kalmıştır. Piyasada hakim olanlar ise Bizans ve İran paralarıydı (Miras, 1984: V, 47). Yabancı paraların tedavülden tamamen kalkması Abdülmelik b. Mervan’ın İslam parasını basmasıyla mümkün olmuştur.

Yukarıda bahsedildiği gibi tedavüldeki paralar İslam parası değildi. Yabancı paralar üzerinde bazı oynamalar yapılmış, bazılarını üzerine İslamî ifadeler kazınarak tedavüle sunulmuştu. İslam parası olma özelliğine sahip ilk para hicretin 75. yılında Abdülmelik b. Mervan tarafından basılmıştır (İbn Abdi’l-Berr, 2000: III, 128).

Abdülmelik, Doğu Roma imparatoruna gönderdiği bir mektubun baş tarafına İhlas suresini, son kısmına ise Hz. Peygamber’in ismini yazmıştı. İmparator bu üsluba çok kızmış: “Eğer böyle devam ederse, memleketinizde tedavül eden paraların üstüne peygamberinizin ismini, hoşunuza gitmeyecek şekilde yazarım“ diye tehdit etmişti. Abdülmelik bu durum karşısında hemen ilmi heyeti toplayıp istişare yaparak, İslam sikkesinin bastırılmasına, piyasadaki yabancı paraların hemen kaldırılarak değiştirilmesine karar vermişlerdi (Miras, 1984: V, 49).

Abdülmelik kalıpları yaptırmış, bunları valiliklere göndererek memleketin her tarafında para basılmasına imkan sağlamıştır. Valiler İslam sikkesinin tedavülde yaygınlaşıp piyasaya hakim olabilmesi için çok caba sarf etmişler ve aşırı titiz davranmışlardır (Balazurî, 1998: 687). Bu çabalar sonucunda İslam sikkeleri Mekruhe, Hübeyriyye, Halidiyye veya Yusufiyye isimleriyle anılmış, en değerli paralar haline gelmiştir (Balazurî, 1998: 688).

Abdülmelik’in bastırdığı paranın ağırlığı, Yusuf el-Karadavî’nin tespitine göre 4,25 gramdır (Karadavî, 1984: I, 268). Bu paralar halis altın ve gümüşten basılmıştı. Hz. Peygamber zamanındaki iki çeşit paradan büyüğünün fazlasını küçüğüne eklenip ikiye bölünmesiyle elde edilen altı denk veznindeydi. Zekat yerine getirilmesinde sünnete uygun olduğunun tespit edilmesiyle insanlar kısa zamanda kabul etmişlerdi.

PEYGAMBER HZ MUHAMMED DÖNEMİNDE KULLANILAN  BİZANS  PARALARI (DİNAR):

JUSTINYEN 527- 565 DÖNEMİ :

Bu para genellikle Justin Büyük olarak bilinen I Justinyen (MS 527-565), döneminde basıldı. Bu para yaklaşık 4.4 g ile 20mm.

 Ön Yüz: Justinianus miğferli başkanı.VSTINIANVS 

Ters: P-haç tutan bir melek.  VICTORIA CONOB.

Gümüş paralar:

TİBERİUS II CONSTANTİNUS (578-583) :

Dönemde basılan gümüş para:

MAURİCİUS TİBERİUS (582-602) :

POKAS ALTIN PARASI ARKA YÜZ HZ MUHAMMED DÖNEMİNDE KULLANILAN PARA 602 - 610:

Bizans İmparatoru Phocas (MS 602-610) dönemine ait bu altın sikke tarihleri. Bu 4.3 4.4 gram gerçek altın ağırlığından

ön: Phocas bir bakan büstü gösterir. Ters VICTORIA AVGY ve bir melek ayakta uzun bir personel tutarak gösterir. CONOB altında görünür.

Not:  arka yüzdeki Victor: kazanan ,galip anlamına gelmektedir.

Pokasın bastığı gümüş para:

HERAKLİUS VE OĞULLARI TARAFINDAN KULLANILAN PARA (610-641):

PEYGAMBER DÖNEMİNDE KULLANILAN GÜMÜŞ SASANİ İMPARATORLUĞU PARALARI (DİRHEM) 

II. Hüsrev (590-628) dönemi paraları:

Hz Ömer döneminde kenarına baskı yapılan Sasani parası:

Hz Osman döneminde kenar basklısı yapılarak basılan Sasani parası:

Emeviler dönemi parası:

Abbasiler dönemi parası:

PEYGAMBER DÖNEMİNDE KULLANILAN ÖLÇÜLER

İSLAMİ ÖLÇÜ TARTI

KIRAT:

MİSKAL:

Altının nisabı, yirmi miskal veya yirmi dinar altındır. Dinar, miskal'in sikkeli (madrûb) hâlidir.

DİRHEM:
Piyasada bulunan dirhemler birbirine eşit olmadığı için, Araplar dirhemi sayı ile değil, tartı ile mubâdele ederlerdi;

NEŞŞ:

UKIYYE:

MÜD:

SA: 

VESK: 

islami ölçüler, islamda ilk para ,miskal, dinar, dirhem  ,ukiyye, vesk, dirhem ,kırat , zekatın nisabı,