10 yaşlarında ikinci Müslüman oldu. 63 yaşında vefat etmiştir. Resulullah'ın amcasının oğlu, damadı, dördüncü halife. Babası Ebû Talib, annesi Kureys'ten Fâtıma binti Esed, dedesi Abdulmuttalib'tir.
Hicretin 35’inci yılında Müslümanların halifesi oldu. 5 yıl sonra hicretin 40. yılında Ramazan ayının 19. gününün sabahı Kufe camisinde namaz kılarken haricilerden İbni Mülcemin kılıç darbesi ile yaralanmış iki gün sonra da şehit olmuştur. Hz. Ali (a.s)’ın mezarı Irak’ın Necef şehrindedir.Kufe necefin 10 kilometre doğusundadır.Ali Kufede şehit olmuş ,Necef'te gömülmüştür.Yaklaşık 100 yıl saklı kalan mezarı imam zeynelabidin bularak türbe yapılmıştır.Bugünkü hali 450 yıllıktır.
LAKAPLARI
Şir-i Yezdan, Kur'an-ı Natık (konuşan Kuran), Haydar, Haydar-ı Kerrar, Aliyyel Murtaza, Şah-ı Velayet, Esed , Esedullah (Allah'ın Arslanı), Şah-ı Merdan, Seyfullah
HİCRETİ
Resulullah'ın yatağında yatarak onun hicretini kolaylaştırmış ve emniyete kavuşmasından sonra da emri üzerine, emanet olan çeşitli malları sahiplerine iade ederek annesini, Resulullah'ın kızı Fatma'yı ve başka iki kadını da yanına alarak Medine'ye doğru hareket etmiştir.Medine’de Fatıma ile evlenmiştir.
SAVAŞLARDAKİ KAHRAMANLIKLARI
Hz. Ali’nin kahramanlıklarının anlatıldığı savaşlar 23 ile 33’lü yaşlar arasında gerçekleşmiştir. Hz.Muhammet (s.a.v )'in katıldığı tüm savaşlarda sancaktar olarak bulundu. Sadece Tebük seferi'ne Hz. Muhammed'in emri ile Medine'de kaldığı için katılmamıştır.
Bedir savaşında karşı tarafının ordusundan yirmi bir kişiyi öldürdü. Öldürdüğü kişiler arasında Muaviye'nin dedesi Utbe, dayısı Velid ve kardeşi Hanzele de vardı.
Uhud savaşında Kureyş’in önde gelen savaşçılarından dokuz kişiyi öldürdüğü, bu savaşta bedeninden yetmiş yara alarak son ana kadar peygamberi savunduğu, bu sebeple de Hz.Muhammedin, “Zülfikar'dan başka kılıç, Ali’den başka da yiğit yoktur.” ("Lâ fetâ illâ Ali, lâ seyfe illâ Zülfikâr" dediği rivayet edilir.( bazı kaynaklar cebrailin söylediğini bildirir)
Hendek Savaşı'nda, Araplar'ın ünlü savaş kahramanı Amr bin Abduved'in hendeği atıyla aşması üzerine çarpıştılar. Amr'a göre daha zayıf görünümlü olmasına ve Amr'ın küçümsemesine ragmen Ali galip geldi. Bu savaşta kader noktası bu andı.
Hayber Savaşı'nda, ilk iki taarruzu yönetenler (Hz.Ebu Bekir ve Hz.Ömer) bir başarı sağlayamayınca peygamberin sancağı Hz.Ali'ye verdiği, Hz.Ali bin Ebu Talib'in de o gün karşı tarafı savunmasına galip gelinmesinde büyük rol oynadığı rivayet edilir. Bu savaşta Hz.Ali Hayber kalesinin kapısını eli ile yıktığı ve bu kapıyı kendisi için kalkan olarak kullandığı söylenir.
HİLAFETİ
Üçüncü Halife Hz.Osman asiler tarafından öldürülünce halk Hz.Ali'ye biat ederek onu hilafete seçti. Osman taraftarlarının bir kısmı onun katilini bulana kadar Hz.Ali'yi halife olarak kabul etmeyeceklerini söylediler ve Müslüman toplumu ilk kez iç savaşa sürüklendi. İslam Devleti Hz.Ali ve Muaviye önderliğinde ikiye bölündü. Peygamberin dul eşi Hz.Ayşe, Hz.Talha ve Hz.Zübeyr gibi İslamiyetin tanınmış simaları ile savaştı.
Hilafeti bu iç savaş ve kargaşa ortamında geçti.
EŞ VE ÇOCUKLARI
Ali’ nin 7 eşi vardır.Eşlerinden ve cariyelerinden olma 14 erkek çocuk, 18 kız çocuk sahibiydi.. Oğullarından çoğu Hicretin 60. Yılında Kerbela Savaşı'nda hayatını kaybetmiştir.
Fatıma : Ali'nin ilk eşi İslam peygamberi Muhammed'in kızı Fatıma'dır. Ali Fatıma vefat edene kadar başkasıyla evlenmemiştir. Fatıma'dan 5 çocuğu olmuştur; isimleri şunlardır: Hasan, Hüseyin, Zeynep, Ümmü Gülsüm ve Muhsin. Muhsin, henüz Fatıma'nın karnındayken, vefat etmiştir.
Leyla bint-i Mes'ud :Temim Kabilesinden Leyla bint-i Mes'ud ile evlenmiştir. Bu hanımından iki çocuğu olmuştur: Abdullah ve Ebû Bekir.
Esma bint-i Umeys. (Ebubekir'in hanımı): Has'amî Kabilesinden Esma bint-i Umeys. Bu hanımından, Yahya ve Muhammedul-Asgar (Küçük Muhammed) dünyaya gelmiştir.
Esma ilk evliliğini Caferi tayyarla yapmış,o şehit olunca Ebubekir ile , o da vefat edince Ali ile evlenmiştir.
(Hz.Zeynep'in kızı,peygamberin torunu) Ümâme : İslam peygamberinin damadı Ebû'1-As b. Rebi'nin kızı (Hz.Zeynep'in kızı) Ümâme de, Ali'nin hanımlarından birisidir. Muhammedu'l-Evsat da (Ortanca Muhammed) bu hanımdan olmuştur.
Ümame, Hz Ali nin ölümünden sonra Muğire b. Nevfel ile evlenmiş ve ölene kadar onunla evli kalmıştır.
Havle bint-i Cafer el-Hanefiyye : Havle bint-i Cafer el-Hanefiyye isimli eşinden "İbn-i Hanefiyye" diye bilinen Muhammed isimli oğlu dünyaya gelmiştir.
Ümmü Said : Urve b. Mes'ud es-Sekafi'nin kızı Ümmü Said. Ali'nin bu hanımından ÜmmüT-Hüseyin ve Büyük Remle adlı kızları olmuştur.
Sahba bint-i Rabia: adlı cariyeden Ömer ve Rukiyye adlı iki çocuğu olmuştur.
MEZİYETİ VE İLMİ
Hz. Ali devamlı olarak Hz. Peygamber (s.a.s.)'in yanında bulunduğu için Tefsir, Hadîs ve Fıkıhta sahabenin ileri gelenlerindendir. Hatta Resulullah'ın tabiri ile "ilim beldesinin kapısı" olarak ümmetin en bilgini idi. Hz. Peygamber yolunda insanları hakka iletmek için büyük gayretler sarfetmiş ve hilâfet dönemi iç karışıklıklarla dolu olmasına rağmen islâm'ın öğretilmesi ve öğrenilmesi hususunda büyük katkıları olmuştu.
HAKKINDA SÖYLENENLER
Hadis:
-Ben ilmin şehriyim. O şehrin kapısı Ali'dir.
-Ali'ye bakmak ibadettir. Ali'yi inciten beni incitmiş gibidir.
-Kızım Fatımayı Aliye vermeyi Rabbim bana emreyledi. Allahü Teala her peygamberin sülalesini kendinden, benim sülalemi de Ali'den halk etmiştir.
-Ehli beytim Nuh (A.S) nin gemisi gibidir. Onlara tabi olan selamet bulur, olmayan helak olur.
- Ali bendendir, ben de ondanım.
- Ali, Hak ile beraberdir. Hak da Ali ile beraberdir.
- Ali, her hususta Kur’ân ile beraberdir. O Kur’ân dışı bir şey söylemez ve bir iş işlemez. Kur’ân da, Ali’den asla ayrılmaz.
- Ali’nin dostu, benim dostumdur; Ali’nin düşmanı benim düşmanımdır.
- Ali’yi seven şüphe yok ki beni sevmiş olur. Beni seven Allah’ı sevmiş olur. Ali’ye düşman olan, bana düşman olur. Bana düşman olan ise, hiç şüphesiz Allah’a düşman olur.
- Ben ilmin şehriyim, Ali kapısıdır. Bilgi isteyen, Ali’nin kapısına gelsin.
- Ben ve Ali insanların yükselebilmesi için, Allah’ın gönderdiği kılavuzlarız.
- Ey Ali! Dünya ve âhirette sen benim kardeşimsin, vasîyimsin, vârisimsin, halîfemsin.
- İlminden dolayı Hz.Âdem’e bakmak isteyen, Ali’nin ilmine baksın, Nûh’un takvâsını isteyen, İbrahim’in hilmini isteyen, Mûsâ’nın heybetini isteyen, Îsâ’nın ibâdetini görmek isteyen, Ali İbn-i Ebû Tâlib’e baksın.
- Yâ Ali! Gerçek Müslüman seni sever. Senin için fena söyleyenler, ara bozuculardır.
- Yâ Ali! Yakında hak sende olduğu halde, sana karşı gelenlerle savaşacaksın. O gün sana yardım etmeyen, benden değildir.
